Onthulling van twee Edith Stein glas- in- lood ramen in de H.Landricuskerk te Echt
12 oktober 2008
Op initiatief van de Heer Frans Stassen, kerkmeester van de St. Landricusparochie en bestuurslid van de Stichting Dr. Edith Stein Echt NL., heeft de bekende kunstenaar Huub Kurvers de opdracht van het kerkbestuur gekregen om een tweetal gebrandschilderde ramen te ontwerpen, elk bestaande uit twee panelen, die een episode uit het leven van Edith Stein uitbeelden.
De uit Echt afkomstige, momenteel in Deventer woonachtige kunstenaar is onder meer bekend van de glas-in-loodramen in de St. Landricuskerk te Echt en van meerdere kunstwerken in Nederlandse kerken, waar onder de Sint- Christoffelkathedraal in
Roermond.
De ramen zijn geplaatst boven de entree van de zij-ingang van de kerk
Zondag 12 oktober vonden de onthulling en inwijding plaats van deze twee gebrandschilderde ramen na de Pontificale Eucharistie viering van 10.00 uur in de Landricuskerk.
Het befaamde vocaal ensemble Cantorij Limburg bracht tijdens deze H.Mis op magistrale wijze de Krönungsmesse van W.A. Mozart ten gehore.
Het uit 25 leden bestaande ensemble heeft in de regio Sittard- Geleen een naam opgebouwd als koor, waarin kwaliteit en enthousiasme hand in hand gaan.
Het koor treedt regelmatig op in de regio en daarbuiten als onderdeel van concertseries of op uitnodiging bij bijzondere erediensten.
De plechtige inwijding werd verricht door Zijne Hoogwaardige Excellentie Mgr. Frans Wiertz.
De Bisschop heeft samen met Huub Kurvers de kunstwerken op sfeervolle wijze onthuld,
waarna de secretaris van de Stichting Dr. Edith Stein Echt NL. Mw. J.P.E.M. Stassen- Muyrers een toelichting gaf.
Dit unieke evenement werd “op gepaste wijze” afgesloten in het Trefcentrum Edith Stein.
Vocaal Ensemble Cantorij Limburg
Evaluatie zondag 12 oktober 2008.
Op zondag 12 oktober werden, tijdens een Pontificale Eucharistieviering om 10.00 uur in de St. Landricuskerk te Echt, twee gebrandschilderde Edith Stein vensters ingezegend door de Bisschop van Roermond, Hoogwaardige Excellentie Mgr. Frans Wiertz.
De bekende kunstenaar Huub Kurvers, kreeg de opdracht van het kerkbestuur om een tweetal gebrandschilderde ramen te ontwerpen, elk bestaande uit twee panelen, die een episode uit het leven van Edith Stein uitbeelden.
De uit Echt afkomstige, momenteel in Deventer woonachtige kunstenaar is onder meer bekend van de glas-in-loodramen in de St. Landricuskerk te Echt en van meerdere kunstwerken in Nederlandse kerken, waaronder de St. Christoffel kathedraal in Roermond.
Hoofdcelebrant tijdens deze Eucharistieviering was Mgr. Wiertz in concelebratie met: oud voorzitter, erelid van de Stichting en ereburger van Echt, H.E.H. Pastoor Deken Dr. Albert Raijmaekers, Z.E.H. Pastoor Rainer Kanke, voorzitter van de Stichting en Pastoor van Echt. Z.E.H. Pater Ignace Wishaupt, religieus assistent Federatie van de Monialen van de Ongeschoeide Karmel in Nederland en bestuurslid van de Stichting, Z.E.H. Pater Antoine Rubens aalmoezenier van het Psychiatrisch Centrum Caritas in Melle bij Gent enlid van Edith Stein Gesellschaft Deutschland. Assistent de Eerwaarde Heer Diaken W. Beerkens.
De belangstelling was groot, ca. 450 personen, waarbij o.m. Edelachtbare Heer Dieu Donné Akkermans, burgemeester van Echt-Susteren, Wethouders en Leden van de Gemeenteraad Echt- Susteren en de Heer en Mevrouw Schaftenaar, oud burgemeester van Echt-Susteren, genoten van een uitstekend gezongen “Krönungsmesse van Wolfgang Amadeus Mozart, door vocaal ensemble “Cantorij Limburg “.
De Deutsche Edith Stein Gesellschaft werd vertegenwoordigd door de Heer Herribert Hoffmann secretaris van de Edith Stein Gesellschaft Deutschland en echtgenote.
De homilie van Mgr. Wiertz bevatte – althans voor ons – een verrassend element.
Wij citeren Mgr. Wiertz:
In de jaren vóórdat Edith Stein intrad bij de Karmel in Keulen, ging ze regelmatig op retraite bij de Benedictijner monniken in Beuron, een klein dorp in het dal van de Donau in het Schwarzwald. De Abt van die abdij was een geestelijk vader voor de pas katholiek geworden Edith Stein.
Maar wat waarschijnlijk maar weinig mensen weten, is dat zij een bijnaam had. Ik bedoel niet een kloosternaam, maar een echte bijnaam. Misschien heeft ze het ook zelf nooit geweten, maar zij werd (in het Duits) ‘Die Matutina’ genoemd.
De monniken baden elke ochtend om vier uur de Metten. En als Edith Stein een paar dagen in Beuron was, dan zat zij óók om vier uur ’s ochtends in de kerk. De meeste monniken hadden er geen idee van wie die vrouw was die daar zo vroeg al zat, maar ze voelden wel aan dat het niet zomaar iemand was. Daarom hadden ze haar een bijnaam gegeven. Ze noemden haar: Die Matutina. Letterlijk vertaald zou je zeggen: de vrouw die altijd vroeg op is, het ochtendmens. En in figuurlijke zin: de waakzame.
Matutin is de Duitse naam voor het Nachtofficie, het Nachtgebed uit het getijdengebed van de Kerk. In het Nederlands noemen we dit gebed de Metten. Vooral in contemplatieve kloosters wordt dit ook echt ’s nachts of ’s ochtends heel vroeg gebeden. Matuta betekent letterlijk: ochtendrood.
Als het raam straks onthuld wordt, zult u daarin een foto van Edith Stein zien. Ze is letterlijk vereeuwigd in dit nieuwe raam. Als vanaf morgen het eerste schemerlicht van de vroege ochtend een nieuwe dag aankondigt – misschien zelfs de eerste zonnestralen boven de horizon uitkomen – is zij hier aanwezig. Net als destijds bij de monniken in Beuron. Op het moment dat in de kloosters de Metten gebeden wordt, is zij hier present. Het licht van de dageraad zal haar kleuren. Zij zal haar naam als Matutina – de vrouw die vroeg op is, de waakzame – alle eer aandoen. Letterlijk door de hemel verlicht.
Na de Eucharistieviering begaven de Heren Geestelijken – geëscorteerd door het St. Landricus Schuttersgilde van Echt-Susteren – zich naar het portaal van de kerk waar de vensters werden onthult door Mgr. Frans Wiertz en de kunstenaar Huub Kurvers.
Door een speciale techniek van de Heer Geert Goossens, was het voor de bezoekers mogelijk om middels een beamer de vensters te bekijken, waarbij de iconografie werd toegelicht door de secretaris van de Stichting Dr. Edith Stein, Mevrouw J. Stassen – Muyrers.
Na het dankwoord door Mevrouw Stassen – Muyrers, belichtte de Heer Huub Kurvers nog in een korte toespraak het ontstaan en de techniek van de vensters, waarna door de Cantorij Limburg, het schitterende Hallelujah uit de Messiah van Georg Friedrich Händel ten gehore werd gebracht.
De plechtigheid werd afgesloten in het “Edith Stein Trefcentrum“ waar voor de kerkbezoekers koffie en broodjes gereed stonden.
Gezien het feit dat de reacties van velen enthousiast en goedkeurend waren, mogen wij stellen dat de beide spirituele gebrandschilderde vensters een bijzonder fraaie aanwinst voor de St. Landricuskerk en Stichting Dr. Edith Stein zijn. Zij zullen ongetwijfeld de rijke persoonlijkheid van Edith Stein letterlijk en figuurlijk in het daglicht gaan stellen!
Secretaris Mw.J.P.E.M.Stassen- Muyrers.
De glas in loodramen.
Foto’s GEGO MEDIA DESIGN
Toelichting door Mevrouw J. Stassen – Muyrers bij de inwijding van de gebrandschilderde vensters door Mgr. Wiertz, Bisschop van Roermond op 12 oktober 2008.
Geachte aanwezigen,
Voordat Huub Kurvers een korte toelichting zal geven op het ontstaan van deze beide vensters wil ik ingaan op de iconografie, de inhoud van hetgeen wordt voorgesteld.
Raam A Zuid:
Links onder Edith Stein in 1926 tijdens een zomervakantie te Breslau.
Zij liet deze foto maken voor een lerares uit Speyer.
Daarnaast: Edith tijdens haar Speyer periode.
Daarboven:
“Es gibt keinen Beruf der nicht von einer Frau ausgeübt könnte werden,” een van haar uitspraken tijdens haar vele lezingen in binnen – en buitenland. Reeds in haar studietijd was Edith actief in de Duitse vrouwenbeweging. Daarin streed zij voor het vrouwenkiesrecht en voor het verwerven van gelijke rechten voor de vrouw in de wetenschappelijke wereld. Een van haar belangrijkste lezingen was wel die in 1930 te Salzburg over “de ethiek van de vrouwelijke beroepen “Zij sprak daar als enige vrouw op de grote algemene vergadering van de Katholieke academici. Uit deze bijeenkomst kwamen de Salzburgse Hogeschoolweken voort.
De Davidsster, is een spiritueel symbool in de vorm van een hexagram. Volgens de overleveringen stamt de zespuntige ster uit de tijd van David en Salomo en zou zij eens de tempel in Jeruzalem hebben gesierd. Zij werd in de oudheid en in de Middeleeuwen al in de joodse kunst toegepast en was in de Arabische mystiek het zegel van koning Salomo. Ook het keizershuis van Ethiopië gebruikte het symbool, vanwege de vermeende afstamming van koning Salomo. De davidster vormt het centrale element in de vlag van Israël.
Daarnaast:
De menora een zevenarmige kandelaar. Hij was het oude symbool voor het Hebreeuwse volk en een van de oudste symbolen voor het Jodendom in het algemeen. De menora symboliseert het brandende braambos dat Mozes zag op de berg Sinaï. Mozes moest van God volgens precieze voorschriften een zevenarmige kandelaar laten maken en plaatsen in het Tabernakel bij de Ark van het Verbond waarin de stenen platen met de Tien Geboden lagen (Exodus 25). In de eerste tempel, gebouwd door koning Salomo, brandden tien menora’s.
Daarboven:
“Gott ist die Wahrheit. Wer die Wahrheit sucht, der sucht Gott, ob es ihm klar ist oder nicht”
We zien het Kruis , door haar gekozen als kloosternaam, Teresia Benedicta a Cruce, wat betekent: Teresia gezegend door het Kruis.
Op profetische wijze is Edith er zich van bewust dat haar verbondenheid met Christus én het Joodse volk haar ook zal doen delen in het Kruis van Christus én dat van het Joodse volk.
Tussen de bekering van Edith Stein ( 1921 ) en haar intrede in het klooster ( 1933 ) liggen meer dan twaalf jaar.
Na acht jaar schoolactiviteiten in Speyer was het voor Edith duidelijk geworden dat zij op de duur onderwijs en wetenschappelijke arbeid niet kon verenigen. In 1932 krijgt zij een plaats aangeboden aan het Duitse instituut voor wetenschappelijke pedagogiek te Münster. De kunstenaar symboliseert in het bovenste gedeelte van het raam verwachting en hoop voor deze nieuwe fase van haar leven. Doch reeds werpen de politieke gebeurtenissen hun schaduwen vooruit.
De Kristalnacht duidelijk weergegeven in venster B was een georganiseerd pogrom tegen de joden in Duitsland en vond plaats in de nacht van 9 op 10 november 1938. In heel Duitsland werden joden aangevallen. Gedurende deze nacht werden zo’n 267 synagogen in brand gestoken en ongeveer 7500 winkels en bedrijven verwoest. Huizen, scholen, begraafplaatsen, en ziekenhuizen werden beklad, en 91 Joden werden vermoord. De naam Kristalnacht verwijst naar het vele glaswerk dat tijdens deze aanvallen werd vernield.
Raam B West:
rechts onder: Op 15 april 1934 had in de kapel van de Karmel te Keulen-Lindenthal de plechtigheid plaats van de inkleding van Edith Stein. Samen met het kleed van de orde nam zij de naam aan die zij zelf gekozen had: Teresia Benedicta a Cruce. Zij schreef later “onder het Kruis verstond ik het lot van het volk van God, dat zich toen reeds begon aan te kondigen” Boven haar is het wapen van de ongeschoeide Karmelorde afgebeeld.
Uit de witte zijde van het bruidskleed werd later een misgewaad gemaakt, hetgeen Paus Johannes Paulus II gedragen heeft bij haar heiligverklaring op 11 oktober 1998.
“Was nicht in meinem Plänen lag,das hat in Gottes Plan gelegen “
Na de gewelddadigheden van de Rijkskristalnacht besloot Edith naar een buitenlandse Karmel te verhuizen. Op 31 december 1938 werd zij gastvrij in de communiteit van Echt opgenomen. In Juli 1939 volgde Rosa. Voordat haar aardse leven een einde nam, heeft Edith Stein te Echt langer dan een jaar gewerkt aan haar laatste boek”Wetenschap van het Kruis “ Dit boek heeft zij, wegens haar deportatie, onvoltooid moeten achterlaten.
De weg van Edith Stein naar het volle geloof in God was een lang en moeizaam zoeken. Als ze later een terugblik werpt op haar leven, ontdekt ze de samenhang in hetgeen een reeks toevalligheden scheen te zijn. “Meine Sehnsucht nach Wahrheit war ein einziges Gebet “ zegt ze later, wanneer zij haar bijna tienjarige strijd om tot volledige geloofsovergave te komen, wil karakteriseren.
“Kom wij gaan voor ons volk “ Waren de laatste woorden welke Edith tegen Rosa sprak nadat zij gearresteerd waren en het klooster in Echt moesten verlaten op weg naar Westerbork en Auschwitz. De Auschwitz poort te zien bovenin is bedoeld als een eerbetoon aan alle slachtoffers welke in de hel van Auschwitz het leven lieten.
Boven de ingang van het concentratiekamp hangt heden ten dage nog steeds de cynische spreuk Arbeit macht frei, welke aan de buitenkant de indruk van een werkkamp, in plaats van een vernietigingskamp, moest wekken. In tegenstelling tot de indruk die men krijgt uit de films over Auschwitz, werden de meeste Joodse slachtoffers echter in Auschwitz (II) Birkenau gevangen gehouden, en gingen zij niet door deze poort. Auschwitz-Birkenau is het vernietigingskamp, waar mét Edith en Rosa Stein meer dan 1,1 miljoen mensen werden vermoord. Het kamp bevindt zich ongeveer 3 km van Auschwitz in Birkenau, de Duitse naam voor het Poolse dorpje Brzezinka
Ter herinnering aan haar verblijf te Echt is helemaal bovenin het venster het oude wapen van Echt afgebeeld.
Het gedeelte daaronder symboliseert het Hemels Licht waar zij eindelijk bij haar zo geliefde Heer kan zijn. Intussen bloeien de houten tralies van de Karmel en worden in deze bloemen met de krans van haar martelaarschap de hemelse beloning uitgebeeld. Haar dood kan ons er op wijzen dat niet zinloosheid en haat, maar wel verzoening en liefde het laatste woord hebben.